Kijk mee met 50 jaar AKJ

Precies vandaag bestaat het AKJ 50 jaar! Speciaal daarom hielden we een interview met Lisa Westerveld, woordvoerder jeugdzorg van Groen Links.

Vind jij dat de stem van jongeren voldoende doorklinkt in de jeugdzorg?
Sinds ik woordvoerder jeugdzorg ben voor GroenLinks ontvang ik heel vaak noodkreten van jongeren, hun ouders en hulpverleners. Vaak omdat ze het gevoel hebben tegen een bureaucratisch systeem te vechten, tegen wachtlijsten aanlopen of zich onmachtig voelen. Dat laat al zien hoe belangrijk het is om gehoord te worden, gezien te worden en serieus te worden genomen.

Natuurlijk gebeurt dit op veel plekken waar hulpverleners echt de jongere hun behoeften centraal zetten. Maar het is geen vanzelfsprekendheid. Terwijl gehoord en serieus genomen worden ook maakt dat iemand zelf meer verantwoordelijkheid voelt. Het maakt de relatie met hulpinstanties beter en zorgt ervoor dat behandelingen sneller slagen. Want je kan immers zelf meedenken daarover.

De jeugdwet biedt nauwelijks een plek aan de stem van de jongere. Daarom heb ik de afgelopen jaren op verschillende plekken de wet aangepast, zodat behandelplannen voortaan met jongeren afgestemd moeten worden. En de klachtenregeling samen met hen wordt vastgesteld. Juist om escalatie van klachten te voorkomen.

Wat vind jij belangrijk in het vertrouwenswerk?
Veel jongeren in de jeugdzorg maken een moeilijke tijd mee. Dat leidt vaak tot wantrouwens jegens volwassenen; hulpverleners, maar soms ook leraren en ouders. En voor jongeren die in een instelling wonen is het leven vaak nog moeilijker, en niet altijd durven ze zich uit te spreken. Daarom is het belangrijk dat er een plek is waar ze wel met al hun vragen en zorgen naartoe kunnen. Een plek waar geheimen veilig zijn. En zo’n plek biedt een vertrouwenspersoon.

Zijn vertrouwenspersonen onmisbaar in de jeugdzorg?
Zonder twijfel: Ja, vertrouwenspersonen zijn onmisbaar. Er moet een plek zijn waar jongeren veilig naartoe kunnen. Niet voor niets heb ik op dat punt de wet ook aangepast; door een amendement in te dienen, een concrete wetswijziging die vastlegt dat jongeren altijd toegang moeten hebben tot een vertrouwenspersoon. Het kostte wat moeite om toenmalig minister De Jonge te overtuigen, maar het is uiteindelijk gelukt.

Hoe zie jij de jeugdzorg over 5 jaar? Voor welk (agenda)punt maak jij je komende 5 jaar hard in de jeugdzorg?
Er moet ontzettend veel anders in de jeugdzorg. Want het gaat nu niet goed: wachtlijsten, flinke financiële tekorten bij gemeenten, en hulpverleners die de sector verlaten. Want ze kunnen hun werk niet meer goed doen.

Het gevolg is dat juist kinderen die de meest complexe problemen hebben, vaak niet de juiste hulp krijgen. Hun problemen groter worden en soms totaal escaleren. Ik kaart dit vaak genoeg aan, maar de urgentie lijkt nog te weinig doorgedrongen bij veel andere politieke partijen. De komende jaren blijf ik me inzetten voor betere rechten voor jongeren, een afbouw van de gesloten jeugdzorg, specialistische plekken voor kinderen, het behoud van personeel en het schrappen van de bezuiniging. Want dat de regering heeft afgesproken nog eens 500 miljoen te bezuinigen op jeugdzorg, en nadenkt over het invoeren van een eigen bijdrage. Dat vind ik absurd.

Heb je weleens kinderen gesproken die dankbaar waren dat ze in contact waren geweest met een vertrouwenspersoon?
Zeker! Want ik verwijs veel jongeren, maar ook ouders naar jullie door. Ik hoor vaak dat ze het zo fijn vonden dat iemand luisterde en meedacht. Dat laat zien hoe waardevol het is.

Denk je dat wij over 50 jaar nog bestaan, of ziet de wereld van de jeugdzorg en dan zo anders uit?
Vertrouwenspersonen blijven altijd nodig. Zeker kwetsbare kinderen hebben een veilige haven nodig. Iemand nodig die er alleen voor hen is en altijd luistert. En dat zijn jullie.